Meer vrijheid door opstellingen

Familie kies je niet zelf. Of wel, daar zijn de meningen over verdeeld. Lange tijd vond en vind ik: familie is niet per se het belangrijkste in mijn leven. Mijn vrienden en mijn eigen gecreëerde wereld vind ik minstens zo belangrijk. Toch heeft het begrip familie voor mij een nieuwe dimensie gekregen. Met opstellingen. Familie- en organisatieopstellingen. Het nest waar je uit komt bepaalt voor een groot deel hoe jij je beweegt in je eigen wereld en in de werkwereld. Dus familie is best belangrijk, ja.

Scepsis

Familieopstellingen, ik had er weleens over gehoord. Ook op het werk. Medewerkers van een team deden opstellingen voor betere werkverhoudingen en tijdens die opstellingen barstten sommige collega’s in tranen uit. Dat horende nodigde me absoluut niet uit om me erin te verdiepen. Bovendien had ik geen familie-issues. Ik liet de opstellingen een aantal jaren links liggen. Dat was voor mensen die blijkbaar niet weten hoe hun familie in elkaar zit.

Basisopleiding

Met het overlijden van mijn vader veranderde er heel wat in mijn familie. Mijn ouders waren altijd samen geweest, mijn moeder moest zichzelf hervinden, en ik ook. Voor het eerst kwam misschien de gedachte bij me op: aha, dat bedoelen ze met systemen en dat een systeem verandert met het wegvallen van een persoon in dat systeem. Ik groeide op met twee oudere broers, van wie één broer later jarenlang met zijn gezin in het buitenland woonde. Toen die broer met zijn gezin terugkwam naar Nederland voelde ik aan mijn water: er gaat weer wat veranderen in ons familiesysteem.

Om niet weer te worden overvallen door verandering, zoals bij het overlijden van mijn vader, bracht ik uit voorzorg een bezoek aan coach Fiona Kloosterman. En vroeg ik voor het eerst in mijn leven om een familieopstelling. Ik dacht: nu komt die van pas.

Nog steeds sceptisch

Die coachsessie hielp. Ik kreeg met één opstelling inzicht in mijn familiesysteem en ik had het idee dat ik enigszins voorbereid was op veranderingen in dat systeem. En dat klopte. Ik voelde veranderingen in het systeem, en ik kon daar – vond ik zelf – beter mee omgaan omdat ik me erop had voorbereid. Intussen volgde ik met STAP-budget een basisopleiding in NLP, systemisch werk en transactionele analyse, waardoor een en ander nog meer beklijfde.

Van die drie stak voor mij systemisch werk er met kop en schouders bovenuit. Daarom volgde ik nog een basisopleiding specifiek in familieopstellingen. Een verdieping die fijn was. Ik merkte dat de opstellingen me zeker iets deden (soms kreeg ik het als representant, bijvoorbeeld als de vader van de vraagsteller, echt steenkoud, of kon ik niet bewegen), maar de nodige scepsis had ik ook. Het is niet te bevatten hoe mensen weten wat ze (moeten) zeggen of doen in de rol van de vader, de moeder, of de vraagsteller. Na die cursus had ik even tijd nodig (wat wil ik), en toen toch: ja, ook al was ik nog steeds sceptisch, ik wil verder met die opstellingen. En niet alleen voor families.

Vervolgopleiding familie- en organisatieopstellingen

Komend jaar staat in het teken van opstellingen. Ik duik er nu vol in. Die beweging maakte ik een kleine twee jaar terug en vervolg ik nu met een jaaropleiding in familie- en organisatieopstellingen. Ik leer zelf op te stellen. Want wat is me opgevallen? De patronen die je van huis uit hebt ontwikkeld, neem je mee naar je werk. En in dat werk, waar ook een systeem is, ontstaan ook weer allerlei patronen. Hoe mooi is het als ik interventies bij organisaties kan doen wanneer ik meer die – zoals ze dat noemen – systemische blik heb?

De opstellingen, ik volgde er een afgelopen september bij Els van Steijn, zijn soms zeer confronterend, maar zoals ze zeggen: de realiteit is helend en geeft inzicht. Ik houd van inzicht. Ik houd van zelfreflectie. Ik voel al als klein kind van alles aan mijn water en nu kan ik daar woorden en theorie aan geven. Die onderstroom is er!

Onderdompelen en nuchter blijven

Ik dompel me komend jaar dus onder in opstellingen. Van families én van organisaties. Ik geloof niet in één heilige graal. Er zijn meerdere wegen naar het mooie Rome. En dit is een van mijn wegen. En misschien is het een weg voor jou, waarmee ik jou of jouw organisatie straks op weg kan helpen. Voor nu: eerst nog meer leren. Mezelf blijven helen. Grenzen leren stellen. Voor mezelf zorgen. Voor mijn innerlijke kind zorgen. Leren wat een goede opsteller doet, of juist niet doet. Open houding houden, observeren, benoemen en vooral niet interpreteren. Allemaal skills die sowieso handig zijn.